Şeker YaralarıŞeker yaraları, diyabet hastalığının etkisiyle oluşan ve genellikle ayaklarda görülen yaralardır. Diyabet hastalarının hastaneye yatış sebepleri arasında en önemli etken enfeksiyon ve yaralardır. Bu yaraların oluşmasında en önemli etken damar tıkanıklığıdır. Diyabetli hastalarda inme, yani felç, 5 kat; bacak damar hastalığı 5 kat; kalp damar hastalığı ise 2-4 kat daha fazla görülür. Hastalardaki tüm atardamarlar bu durumdan etkilenir. Diyabet hastalarının yaklaşık %1-4 kadarında her yıl ayak yarası gelişir. Bu hastaların yaşamları boyunca %20 kadarında şeker yaraları oluşur. Bu yaralarda enfeksiyon gelişirse, %20’sinin bacağı kesilebilir. Bu nedenle şeker yaraları önemsenmelidir. Çünkü bacağı kesilen hastaların yaklaşık %85 kadarında ilk aşamada ayakta yara olur. Araştırmalarda, dünyadaki tüm bacak kesilme operasyonlarının %75'inin şeker hastalarına uygulandığı belirlenmiştir. Bacağı kesilen bir hastanın 5 yıl yaşama olasılığı yaklaşık %40 oranındadır. Bu nedenle şeker yaralarının etkin şekilde tedavi edilmesi gerekir. Şeker Yaraları Belirtileri Nelerdir?Şeker hastalığının belirtileri olduğunda ya da bu belirtilerin hasta tarafından fark edilememesi durumunda damar tıkanıklığı belirtileri olabilir. Hastalığın belirtileriyle birlikte bunların dokulara ve organlara zarar vermesi sonucunda göğüs ağrısı, uzuvlarda şişme, bulanık görme, eller ve ayaklarda halsizlik, ağrı ve ayak yaraları olabilir. Şeker yaralarının en önemli belirtisi, ayaklardaki ya da parmaklardaki yara, morarma, kızarıklık, şişkinlik, kötü akıntıyla oluşan enfeksiyonlar ya da kangren oluşumudur. Bu yaralar kendiliğinden iyileşme göstermez. Kronik yara olarak aylarca etkili olur. Bu hem yaşam kalitesini bozar hem de bacağın kesilmesi gibi ciddi bir sonuç doğurabilir. Şeker Yaraları Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?Şeker hastalığının neden oluştuğu henüz kesin olarak bilinmemektedir. Bu hastalığın uzun süre etkili olmasıyla birlikte hastalarda damar tıkanıklığı gelişir. Hastalarda yaklaşık %50 oranında damar sertliği sorunu da olur. Diyabetin sinirlere hasar vermesiyle sinir rahatsızlığı da oluşur. Nöropatik hissizlik, hastalarda ayak mekanizmasının bozulmasına, yara ve enfeksiyon gelişmesine yol açar. Bu duruma gelen hastalar sıcağı hissetmez, ayakkabı vurduğunda bunu hissetmez, ayağına bir şey batsa bile farkına varmaz, cildin kendini yenileme mekanizması bozulur. Bu yüzden şeker yaraları ve enfeksiyon gelişimi hızlanır. En küçük ayak yaralanmasında bile bunu fark etmeyen hastalar, bunun tedavisinde bile gecikir. Böylece şeker yaraları daha hızlı ilerler. Enfeksiyonun oluşmasıyla birlikte ayakta ve kemikte etkiler görülür. Şeker hastalarındaki damar tıkanıklığı en fazla dizin altındaki damarları etkiler. Şeker Yaraları Tanısı Nasıl Konulur?Şeker hastalarında ayak yarası varsa, damar hastalığı olup olmadığı araştırılmalıdır. Şeker yarası muayene edilmeli, nabız kontrolü yapılmalıdır. Ayak bileği kol basınç indeksi ölçülmeli, renkli doppler ultrasonografi yapılarak damar tıkanıklığı incelemesi yapılmalıdır. Damar hastalığı yoksa, ayak yarası tedavi edilmelidir. Damar tıkanıklığı eşlik ediyorsa anjiyografi yapılarak tedavi planı belirlenmelidir. Bu incelemeler yapılmadan hastanın ayak yarası 1-2 pansumanda iyileşme göstermezse, damar tıkanıklığı için araştırma yapılmalıdır. Şeker yaraları tedavi edilmediğinde enfeksiyon oluşabileceğinden, bu bacağın kesilmesine kadar gidebilir. Bu nedenle kesin tanı konması ve tedavi uygulanması gerekir. Şeker Yaraları Tedavisi Nasıl Yapılır?Bu yaralarda çok yönlü bir tedavi uygulanabilir. Kan şekeri ilaç yardımıyla kontrol altına alınır, enfeksiyon olursa antibiyotik tedavisi yapılır, beslenme yeniden düzenlenir. Yara bakımı uzmanlar tarafından yapılır. Damar tıkanıklığı tanısı konulduysa, yine önce yara tedavisi yapılmalı, hemen ayak, parmak kesme gibi uygulamalara izin verilmemelidir. Acil durumlarda bölgedeki cansız dokular alınmalı, enfeksiyon boşaltılarak damar tedavisi uygulanmalıdır. Damar hastalığı olanlara damar ameliyatı yapılabilir. Şeker yaralarında öncelik hastadaki damar hastalığının tedavisi olmalıdır. Başka tedavilerle zaman kaybedilmemelidir. |
Şeker yaralarıyla ilgili bu bilgileri okuduktan sonra, diyabet hastası olarak yaşadığım zorlukları yeniden değerlendirmem gerektiğini düşünüyorum. Yara oluşumunun ve enfeksiyon riskinin bu kadar yüksek olması gerçekten ürkütücü. Yıllık %1-4 oranında ayak yarası gelişmesi ve yaşamım boyunca %20 oranında şeker yarası olasılığı, tedaviye ne kadar önem vermem gerektiğini gösteriyor. Ayrıca, bacak kesimi ihtimalinin %20 olduğunu öğrenince, ayaklarıma daha fazla dikkat etmem gerektiğini fark ettim. Sizce bu tür yaralar için hangi önlemleri almak daha etkili olur? Özellikle, yara oluşmadan önce hangi belirtilere dikkat etmeliyim?
Cevap yazMerhaba Nur Hayat,
Diyabet hastası olarak yaşadığınız zorlukları anlıyor ve bu konuda duyarlılığınızı takdir ediyorum. Şeker yaraları, gerçekten de dikkat edilmesi gereken önemli bir konu. Bu yaraların oluşumunu önlemek ve riskleri azaltmak için alabileceğiniz bazı önlemler var.
Ayak Bakımı: Ayaklarınızı her gün kontrol edin. Kırık, kesik veya renk değişikliği gibi herhangi bir anormallik dikkat çekiyorsa, hemen doktora başvurmalısınız. Ayrıca, ayaklarınızı temiz ve kuru tutmak da çok önemlidir.
Uygun Ayakkabı Seçimi: Rahat ve uygun ayakkabılar giymek, ayaklarınızdaki baskıyı azaltır ve yaralanma riskini düşürür. Özellikle, ayaklarınıza tam oturan, yumuşak ve destekleyici ayakkabılar tercih etmelisiniz.
Kan Şekerini Kontrol Etme: Kan şekerinizi düzenli olarak kontrol etmek ve hedef seviyelerde tutmak, yaraların oluşumunu önlemede önemli bir faktördür.
Beslenme: Sağlıklı bir diyet uygulamak, genel sağlığınızı iyileştirir ve yara iyileşmesine yardımcı olur. Yeterli vitamin ve mineral alımına dikkat edin.
Yara Belirtilerine Dikkat: Yara oluşumuna dair belirtiler arasında ayaklarda uyuşma, yanma hissi, aşırı sıcaklık veya soğukluk ve ciltte renk değişiklikleri sayılabilir. Bu tür belirtileri fark ettiğinizde, zaman kaybetmeden bir uzmana danışmalısınız.
Bu önlemlerle, şeker yaralarının hem oluşumunu hem de ilerlemesini önleyebilirsiniz. Kendinize dikkat etmeyi unutmayın. Geçmiş olsun dileklerimle!